Słownictwo Makatonu

Na Program Makaton® składa się: Słownictwo Podstawowe® i Słownictwo Dodatkowe®.
Słownictwo Podstawowe® (rdzeń metody), czyli podstawowe pojęcia dnia codziennego usystematyzowane są w serie poszczególnych poziomów (ok. 450 pojęć) od 1 – 8 plus poziom dodatkowy, przy czym poziom dodatkowy jest poziomem fakultatywnym nazywanym również Dodatkiem. Słownictwo Podstawowe uczone jest jako pierwsze i stanowi podstawę programu.

Słownictwo Podstawowe jest listą słów, które dzieci uczą się rozumieć i wymawiać jako pierwsze. W Polsce słownictwo zostało opracowane na podstawie kilkuletnich badań eksperymentalnych z grupą 4 000 osób. Badania prowadzone w wielu krajach nad słownikiem małego dziecka pokazują, że pierwsze 350 pojęć w większości krajów europejskich jest podobne (dotyczy codziennych czynności, przedmiotów, najbliższych osób). Zatem uszeregowanie w Makatonie słownictwa w poziomy stanowi wskazówkę dotyczącą zakresu podstawowego słownictwa, które jest wspólne dla większości dzieci.

Lista pojęć podstawowych w 8 +1 poziomach (jej rozszerzenie to Formularz Zapisu Komunikacji Dziecka - gesty i słowa® oraz Formularz Zapisu Komunikacji Dziecka - symbole i słowa®; zob. e-sklep) pomaga zachować równowagę pomiędzy różnymi słowami i formami gramatycznymi, których uczą się dzieci. Muszą one poznać proste pytania, rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki oraz inne części mowy, aby były w stanie wyrażać swoje potrzeby, zainteresowania a następnie łączyć pojedyncze słowa w proste wyrażenia.

Dziecko uczy się mówić podczas wszystkich interakcji odbywających się każdego dnia, a najważniejszy wpływ na postęp wywiera jakość oraz ilość codziennej mowy, w której dziecko bierze udział. Niemniej jednak, oprócz tego nauczanie zaplanowanego słownictwa jest również bardzo istotne, szczególnie w przypadku dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, których dostęp do interakcji jest utrudniony. Lista pojęć umożliwia nauczenie słownictwa wspólnego wszystkim (również sprawnym) dzieciom.

Pracując ze Słownictwem Podstawowym® pamiętać należy o indywidualnych potrzebach dziecka. Do każdego z poziomów można dodać słowa, które dziecko rozumie, bądź których używa, a których słownictwo Makatonu nie posiada. Poziomy stanowią ułatwienie w nauce i nie są (w Polsce) strukturą konieczną. Można uczyć konkretnych pojęć z poziomów w sposób podobny do Słownictwa Dodatkowego®, tj. wybierając pojęcia tematycznie te, które są najistotniejsze dla dziecka i jego rodziny.

Słownictwo Dodatkowe® (rozszerzenie tematyczne) jest słownictwem otwartym tj. stale uzupełnianym nowymi pojęciami i usystematyzowanym tematycznie (w Polsce ok. 10 000 pojęć). Jest to słownictwo pokrywające rozległe zainteresowania użytkowników. Stanowi rozszerzone źródło dla Słownictwa Podstawowego.